خواجوی کرمانی – قصیده شماره 10

فی مدح الصاحب الاعظم منشی الممالک خواجه زین الدین علی

صبح چو سر بر زد از دریچه ی ابراج

شاه زمرّد سریر آینه گونه تاج

بال فرو کوفت مرغ مشرق و بنهاد

در قفس آبنوس بیضه ای از عاج

از درم آن سرو ماه چهره درآمد

راست چو صبحی که بردمد ز شب داج

گفتمش ای لعبتی که مثل تو صورت

کی متصور شود ز نطفه و امشاج

چند بود در فراق طلعت خوبت

چشمه ی چشمم بسان چشمه ی سجّاج

خون دلم نرگس تو خورده به دستان

خانه ی صبرم غم تو داده به تاراج

روز و شب از شبروان خیل خیالت

در دل و چشمم نزول ساخته افواج

مرغ وصال تو و نشیمن عشّاق

طبله ی گوهر فروش و کلبه ی حلاج

هست تو گویی بساط خار مغیلان

در شب هجرم دواج اطلس و دیباج

گفت من و آرزوی وصل تو هیهات

نور نگیرد سراج از آلت سراج

گرچه که مشاطگان به شانه طرازند

زلف عروسان ولی نه شانه نساج

من که به خوبی شبه ممالک حسنم

بنده ی دستور عصر بودمی ایکاج

مفخر آفاق زین دین که فلک راست

قبّه ی قدرش ورای ذروه ابراج

با حرکات برید سرعت عزمش

مسرع گردون علیل علت افلاج

ای خرد از کنه کبریای تو قاصر

همچو براق از عروج صاحب معراج

وی ز سریر در تو گلشن دولت

چون چمن از بانگ کبک و نغمه درّاج

پرتو رای تو بر مدارج گردون

شعله فروزنده ی مشاغل وهاج

کرده طواف در تو انجم و ارکان

همچو به گرد حرم قوافل حجاج

ابر سخای تو در تقاطر اموال

بحر نوال تو در تلاطم امواج

داده تو را با وجود لمعه ی رایت

خسرو انجم خراج و شمع فلک باج

شرح جلال تو را چه حاجت تقریر

تیر فلک را چه احتیاج به آماج

موجب حکم تو را مطاوع و منقاد

از در کشمیر تا نواحی طمغاج

قافله ی فضل و کاروان سخا را

کلک و کف کافی تو منهی و منهاج

حکم قضا در جهان نفاذ نیابد

تا نکند با نفوذ امر تو کنگاج

زانک چو تأثیر آفتاب نباشد

سنگ به تدویر آسمان نشود زاج

گاه سخا با وجود جود تو مبذول

ملک جهان و جهان به جود تو محتاج

هر سر مویم بورد مدح تو ناطق

چون به اناالحق حواس و عنصر حلاج

تا بود آیا و امّهات جهان را

خاصیت ازدواج و نسبت ازواج

وز سبب امتزاج قائل و فاعل

حاصل تکوین بود تناسل و انتاج

باد ز قاطع بری عطیه ی عمرت

تا بود از کدخدا رونق هیلاج