جوهر ما با مقامی بسته نیست

اقبال لاهوری

رموز بیخودی

شماره 13

در معنی اینکه چون ملت محمدیه موسس بر توحید و رسالت است پس نهایت مکانی ندارد

جوهر ما با مقامی بسته نیست

باده ی تندش به جامی بسته نیست

هندی و چینی سفال جام ماست

رومی و شامی گل اندام ماست

قلب ما از هند و روم و شام نیست

مرز و بوم او به جز اسلام نیست

پیش پیغمبر چو کعب پاک زاد

هدیه یی آورد از بانت سعاد

در ثنایش گوهر شب تاب سفت

سیف مسلول از سیوف الهند گفت

آن مقامش برتر از چرخ بلند

نامدش نسبت به اقلیمی پسند

گفت سیف من سیوف الله گو

حق پرستی جز براه حق مپو

همچنان آن رازدان جزو و کل

گرد پایش سرمه ی چشم رسل

گفت با امت ز دنیای شما

دوست دارم طاعت و طیب و نسا

گر تو را ذوق معانی رهنماست

نکته ای پوشیده در حرف شماست

یعنی آن شمع شبستان وجود

بود در دنیا و از دنیا نبود

جلوه ی او قدسیان را سینه سوز

بود اندر آب و گل آدم هنوز

من ندانم مرز و بوم او کجاست

این قدر دانم که با ما آشناست

این عناصر را جهان ما شمرد

خویشتن را میهمان ما شمرد

زانکه ما از سینه جان گم کرده ایم

خویش را در خاکدان گم کرده ایم

مسلم استی دل به اقلیمی مبند

گم مشو اندر جهان چون و چند

می نگنجد مسلم اندر مرز و بوم

در دل او یاوه گردد شام و روم

دل به دست آور که در پهنای دل

می شود گم این سرای آب و گل

عقده ی قومیت مسلم گشود

از وطن آقای ما هجرت نمود

حکمتش یک ملت گیتی نورد

بر اساس کلمه ای تعمیر کرد

تا ز بخشش های آن سلطان دین

مسجد ما شد همه روی زمین

آنکه در قرآن خدا او را ستود

آن که حفظ جان او موعود بود

دشمنان بی دست و پا از هیبتش

لرزه بر تن از شکوه فطرتش

پس چرا از مسکن آبا گریخت

تو گمان داری که از اعدا گریخت

قصه گویان حق ز ما پوشیده اند

معنی هجرت غلط فهمیده اند

هجرت آیین حیات مسلم است

این ز اسباب ثبات مسلم است

معنی او از تنک آبی رم است

ترک شبنم بهر تسخیر یم است

بگذر از گل گلستان مقصود توست

این زیان پیرایه بند سود توست

مهر را آزاده رفتن آبروست

عرصه ی آفاق زیر پای اوست

همچو جو سرمایه از باران مخواه

بی کران شو در جهان پایان مخواه

بود بحر تلخ رو یک ساده دشت

ساحلی ورزید و از شرم آب گشت

بایدت آهنگ تسخیر همه

تا تو می باشی فراگیر همه

صورت ماهی به بحر آباد شو

یعنی از قید مقام آزاد شو

هر که از قید جهات آزاد شد

چون فلک در شش جهت آباد شد

بوی گل از ترک گل جولانگر است

در فراخای چمن خود گستر است

ای که یک جا در چمن انداختی

مثل بلبل با گلی درساختی

چون صبا بار قبول از دوش گیر

گلشن اندر حلقه ی آغوش گیر

از فریب عصر نو هشیار باش

ره فتد ای راهرو هشیار باش