قاآنی شیرازی – قصیده شماره 12
در مدح ابوالمظفر محمدشاه غازی طاب الله ثراه
چه مایه مایلی ای ترک ترک و خفتان را
یکی بیا و میازار چهر الوان را
هوای جنگ چه داری نوای چنگ شنو
به یک دو جام می کهنه تازه کن جان را
ز شور و طیش چه دیدی به سور و عیش گرای
که حاصلی به ازین نیست دور دوران را
ز سینه کینه بپرداز و کار آب بساز
مزن بر آتش کین همچو باد دامان را
چهارماهه نه بس بود شور و فتنه و جنگ
که باز زین زنی از بهرکینه یکران را
به زلفکان سیاهت به جای مشک و عبیر
چه بینم این همه گرد و غبار میدان را
ازین قبل که به بر بینمت سلیح نبرد
گمان برم که خلف مر تویی نریمان را
تو فتنه کردی و تاجیک و ترک متهمند
که ره به فتنه گشودند ملک سلطان را
نه از نبایر سلمی نه از نتایج تور
تو را که گفت‌که ویران نمایی ایران را
کمان و تیرت اگر نفس آرزو دارد
کمان ابرو بنمای و تیر مژگان را
ورت به خود و زره دل کشد یکی بگذار
چو خود بر سر آن گیسوی زره سان را
بس است آن زنخ و زلف گوی و چوگانت
چه مایلی هله این قدرگوی و چوگان را
همی ز بند حوادث گشایش ار طلبی
درآ به حجره و بگشای بند خفتان را
ورت هواست‌که در فارس فتنه بنشیند
یکی ز خلق بپوش آن دو چشم فتان را
بیار از آن می چون ارغوان که مدحت آن
میان جمع به رقص آورد سخندان را
چو در شود به گلوی خورنده از دل جام
ز دل برون فکند رازهای پنهان را
از آن شراب که گر بیندش کسی شب تار
کند نظاره به ظلمات آب حیوان را
بده بگیر بنوشان بنوش تا ز طرب
تو عشوه ساز کنی من مدیح سلطان را
خدیو راد محمد شه آنکه ملکت او
ز هر کرانه محیط است ملک امکان را
ندانما به چه بستایمش که شوکت او
گشاده ز آن سوی بازار وهم دکان را
به خلق پارس بس این رحمتش که برهانید
ز چنگ حادثه یک مملکت مسلمان را
اگر چه حاکم و محکوم را نبود گناه
که کس نداند علت قضای یزدان را
سخن دراز کشد عفو شه بس اینکه سپرد
زمام ملک سلیمان امیر دیوان را
بزرگوار امیری که با سیاست او
به چار رکن جهان نام نیست طغیان را
ز موشکافی تدبیر موکشان آرد
به خاک تیره ز هفتم سپهرکیوان را
به جامه خانه ی جودش ندیده چشم جهان
جز آفتاب جهانتاب هیچ عریان را
نظام کار جهان پیرو عزیمت توست
چنانکه حس عمل تابع است ایمان را
به عهد عدل تو صبحست و بس اگر به مثل
تنی به دست تظلم درد گریبان را
سبب وجود تو بود ار نه بر فریشتگان
هگرز برنگزیدی خدای انسان را
کشند صورت شمشیرت ار به باغ بهشت
بهشتیان همه مایل شوند نیران را
ز روی صدق گواهی دهدکه خلد اینست
اگر به بزم تو حاضرکنند رضوان را
خدا نمونه ای از طول و عرض جاه تو خواست
که آفرید به یک امر کن دو کیهان را
جنایتی که به کیهان رسد ز کید سپهر
کف کریم تو آماده است تاوان را
ترشح کرمت گرد آز بزداید
چنان که آب ستغفار لوث عصیان را
زمانه بی مدد حزم تو ندارد نظم
که بی خرد اثر نطق نیست حیوان را
به آب و آینه ماند ضمیر روشن تو
که آشکار کند رازهای پنهان را
به دست راد تو بیچاره ابرکی ماند
چه جرم کرده که مستوجبست بهتان را
کدام ابر شنیدی که فیض یک دمه اش
دهد به درّ و گهر غوطه ملک امکان را
برنده تیغ تو ویحک چگونه الماسیست
که روز معرکه آبستن است مرجان را
بسان آتش سوزنده صارم قهرت
جدا کند ز موالید چهار ارکان را
بتابد از کف رخشنده ات به روز مصاف
بسان برق که بشکافد ابر نیسان را
تبارک الله از آن خنگ کوه کوهه ی تو
که بر نطاق نهم چرخ سوده کوهان را
پیش ز پویه دهانش ز کف تنش ز عرق
نمونه ایست عجب باد و برف و باران را
گمان بری که معلق نموده اند به سحر
ز چارگوشه ی البرز چار سندان را
به غیر شخص کریمت برو نیافته کس
فراز کوه دماوند بحر عمان را
مطیع توست به هر حال در شتاب و درنگ
چنان که باد مطاوع بدی سلیمان را
مگر نمونه ی وی خواست آفرید خدای
که آفرید دماوند و کوه ثهلان را
قوی قوایم او خاک را بتوفاند
چنانکه باد به گرداب لجه طوفان را
بزرگوار امیرا تویی که همت تو
زیاد برده عطایای معن و قاآن را
دو سال و پنج مه ایدون رود که بنده به فارس
شنوده در عوض مدح قدح نادان را
متاع من همه شعرست و او بس ارزانست
یکی بگو چه کنم این متاع ارزان را
کسش ز من نخرد ور خرد بنشناسد
ز پشک مشک وز خرمهره درّ غلطان را
تویی که قدر سخن دانی و عیار هنر
بر آن صفت که پیمبر رموز قرآن را
ولی تو نظم پریشانم آن زمان شنوی
که نظم بخشی یک مملکت پریشان را
چه باشد این دو سه مه تا تو نظم کار دهی
ببنده بار دهی خاکبوس خاقان را
مرا مگو چو تو را نیست ساز و برگ سفر
هلا چگونه کنی جزم عزم طهران را
ز ساز و برگ سفر یک اراده دارم و بس
که هست حامله صد گونه برگ و سامان را
بدان اراده ی تنها اگر خدا خواهد
نبشت خواهم کوه و در و بیابان را
به جز تو از تو نخواهم که نافریده خدای
عظیم تر ز وجود تو هیچ احسان را
زوال و نقص مبیناد عز و جاه امیر
چنانکه فضل خداوندگار پایان را
